Heb je een balkon, een klein dakterras of een kleine tuin en wil je toch lekker veel groente, fruit en kruiden kweken? Dat kan absoluut! Ik ben begonnen op een mini balkonnetje en moestuinier nu op circa 10m2. Op die tien vierkante meter kweek ik tientallen groentes. Van sommige groente zelfs meer dan we op kunnen. In deze blog vind je je een aantal slimme tips voor een kleine moestuin met een hoge opbrengst en heel veel oogst!
Moestuin in kleine tuin, balkon of (dak)terras
Veel groente, fruit en kruiden kweken terwijl je weinig ruimte hebt? Het kan absoluut! Ik heb een twaalftal tips voor je verzameld die je helpen om zoveel mogelijk opbrengst te halen uit een mini moestuin in je kleine tuin, op je balkon of (dak)terras. De eerste serie tips heeft betrekking op het slim inrichten van je moestuin. Daarna gaan we over naar de voorbereiding (want die is echt het halve werk) en het belang van een goede moestuinplanning. Tot slot lees je welke groentes en fruitsoorten je het beste kunt kweken voor een zo groot mogelijke oogst!
1. Zaai in vakken, niet in rijen
Traditioneel moestuinieren gebeurt in lange rijen, waarin steeds 1 groente wordt gezaaid. Tussen die rijen wordt flink wat ruimte gehouden. Dat is handig als je tussen de plantjes door wil kunnen lopen en makkelijk wil kunnen schoffelen. Maar als je moestuiniert op een klein oppervlak en veel (verschillende) groentes wil oogsten, is dat zonde van de ruimte die je hebt. Ik volg daarom voor een deel de Makkelijke Moestuin methode, waarin je zaait in vakken van 30 x 30 cm voor een optimale opbrengst. En dat maakt onwijs veel verschil!
2. Zaai in bakken & potten
Natuurlijk kun je in de volle grond zaaien in je kleine moestuin, maar als je in bakken en potten moestuiniert ben je flexibeler en kun je vaak veel meer kwijt in dezelfde ruimte. Potten kun je immers verplaatsen en meedraaien met de zon of juist in de schaduw zetten als het te warm is. Als de groente in een bak of pot heel groot wordt, zet je de kleinere potten met jonge groentjes ervoor, zodat ook die voldoende zon krijgen.
Ook handig: je kunt potten in het voorjaar eerst binnen zetten voor een zonnig raam als het nog te koud is of je kweekt binnen nog even door als eigenlijk te koud wordt. En tot slot: onder moestuintafels op poten kun je vaak weer bakken of potten met groentjes kwijt! Dan heb je twee levels met groente. Het enige nadeel is dat grond in potten en bakken sneller uitdroogt, dus water geven kost je wat meer werk.
3. Verticaal tuinieren: ga de hoogte in
De hoogte in gaan is als je weinig ruimte hebt in je moestuin natuurlijk super slim! Koop of maak moestuinbakken op poten en zet bijvoorbeeld bakken met groente die minder zon nodig hebben ónder je moestuintafels. Hang speciale balkonbakken aan de reling van je balkon of dakterras en kweek daar aardbeitjes in of kruiden.
Je kunt ook prima hangpotten aan een pergola of overkapping hangen met fruit of kruiden erin. En dan zijn er natuurlijk ook de klimgroentes. Plaats een DIY klimrek in de grond / of trellis tegen een muur waartegen klimmende groentes zoals peulen, sugarsnaps, komkommers, courgettes en zelfs pompoenen kunnen groeien.
4. Gebruik de juiste grond & voeding
Wat je ín de bakken of door de grond in je moestuin heen werkt, heeft ook enorm veel impact op de opbrengst. Ik zweer bij de grond van Makkelijke Moestuin. Door het gebruik van deze unieke mix hebben zelfs grote planten genoeg aan een vak van 30 cm en kun je veel oogsten van een klein oppervlak. Je kunt deze zakken van 40L online kopen (let wel op de verzendkosten), maar ze hebben ze ook bij de Intratuin.
Ook de voeding die je toevoegt heeft impact op de groeikracht van je planten. Ik gebruik wederom graag de voeding van Makkelijke Moestuin. Maar gebruik bijvoorbeeld ook graag lavameel: fijngemalen gesteente dat rijk is aan mineralen en sporenelementen. Lavameel zorgt dat je planten weerbaarder worden en de bodem een betere structuur krijgt. Je kunt het ook verstuiven op de bladeren van je planten tegen meeldauw.
5. Maak een moestuinplan
Dan is het nu tijd voor de tips die te maken hebben met voorbereiding en planning. Als je veel wil oogsten, is het zaak om goed na te denken over wat je wanneer gaat kweken en oogsten. Een moestuinplan maken helpt daar enorm bij. Het helpt je om groente op de juiste momenten te zaaien en ‘goede buren’ naast elkaar te zetten.
Plus je krijgt inzicht in hoe lang het duurt voordat je iets kunt oogsten, dus ook in wat je allemaal kunt kweken in één seizoen. Want ook in de herfst kun je bijvoorbeeld nog vanalles zaaien, zodat je de ruimte optimaal benut! In deze uitgebreide blogpost lees je stap voor stap hoe je zo’n plan maakt en waarom het zo handig is.
6. Zaai binnen voor
Heb je buiten weinig ruimte? Dan is het extra slim om groentes binnen voor te zaaien. Bij sommige groentes, zoals tomaatjes, paprika, pepers en sommige courgettes, moet dat eigenlijk sowieso wel, omdat onze zomers meestal niet lang en warm genoeg zijn. Maar je kunt nog veel meer binnen voorzaaien. Dat kan op een vensterbank op het zuiden. Of je maakt een handige kweekkast met groeilampen, zoals ik dit jaar heb gedaan.
7. Begin vroeg en ga lang door
Voorzaaien helpt je al om zo vroeg mogelijk te beginnen en dus ook zo vroeg mogelijk te kunnen oogsten. Door slim te plannen kun je veel kweken en ook in het najaar nog oogsten. Zaai ook in de nazomer nog voldoende, zodat je het groeiseizoen oprekt. Als je de ruimte ervoor hebt, kun je een kleine kas neerzetten of een cold frame zodat je al vroeg buiten kunt beginnen.
Je kunt ook een moestuinbak op poten van Elho met een kweekdeksel kopen, zodat je een mini-kasje maakt. Dan kun je eerder beginnen en langer doorgaan! Tot slot is de handige moestuinmuts van Makkelijke Moestuin ideaal om je plantjes te beschermen tegen de eerste of laatste nachtvorst. Ook daarmee rek je het seizoen nog wat verder op.
8. Oogst zo snel mogelijk
Eén van de meest gemaakte fouten door beginnend moestuiniers, is te lang wachten met oogsten. Als je de opbrengst van je kleine moestuin op je balkon, terras of in je kleine tuin wil vergroten, zorg dan dat de ruimte in de aarde die je hebt zo kort mogelijk bezet is. Dat betekent dus: oogsten zodra het klaar is.
Sowieso zijn de meeste groentes klein en jong veel lekkerder dan als ze groter zijn. Als je een grote moestuin en voldoende ruimte hebt, kun je grotere planten (zoals peultjes en erwtjes) laten staan tot ze echt niets meer opbrengen. Maar heb je weinig ruimte en wil je veel oogst, dan haal je ze er veel eerder uit: zodra de productie van de plant zichtbaar begint te verminderen! En dan zaai je meteen iets anders op de vrijgekomen plek!
9. Kies plantjes die snel groeien
Een succesvolle moestuin in een kleine tuin, betekent ook slim keuzes maken als het gaat om welke groente en fruitsoorten je kweekt. Wil je veel oogst? Kies dan liever niet voor groentes die een half jaar in je moestuin moeten staan (denk aan pastinaak en knolselderij). Want dan nemen ze onnodig lang plek in beslag. Een kleine moestuin heeft baat bij snelgroeiers zoals peulen (heb je wel een klimrek voor nodig), radijs, sla en spinazie. Op zakjes groentezaadjes staat meestal wel aangegeven hoe lang het duurt voor je kunt oogsten. En anders vind je het online wel!
10. Kies groente die klein blijft
Deze spreekt ook voor zich: als je weinig ruimte hebt, kun je geen tig soorten pompoenen of courgettes kweken, want die nemen nou eenmaal te veel ruimte in. Kies liever voor groentesoorten die niet veel plek innemen. En als je toch voor pompoenen/courgettes wil gaan, kies dan rassen die klimmen, zoals babypompoen en klimcourgettes. Ook op het gebied van fruit zijn er planten die weinig ruimte in beslag nemen en toch veel oogst geven. Denk aan aardbeien, bosbessen, citroen en zelfs kleine appel- en perenboompjes.
11. Koop groenteplantjes
Je hoeft natuurlijk niet alles vanaf zaad op te kweken of zelf binnen voor te zaaien, al is dat wel het voordeligst. Als je snel veel wil oogsten kun je ook in het tuincentrum al kleine plantjes kopen. Dat geeft je echt een voorsprong. Zo kocht ik dit jaar voor €1,70 zes eikenbladslaplantjes die als een malle groeien en waar ik al weken lang losse malse blaadjes van oogst voor in mijn salades en op mijn boterhammetjes. Echt super lekker, altijd vers en het spaart een hoop zakjes sla kopen uit! Ook plantjes met tomaatjes, paprika of chili eraan zijn een aanrader en vind je in het voorjaar in het tuincentrum en geven je een flinke voorsprong.
12. Kweek waarop je ’t meest bespaart
Voor de één betekent veel opbrengst: veel oogsten of veel verschillende groentes kweken. Maar het kan natuurlijk ook betekenen: zo veel mogelijk besparen. Ik moestuinier omdat ik het leuk vind, niet persé om kosten te drukken (al helpt het zeker mee). Maar als dat wel het doel is van jouw moestuin in je kleine tuin, balkon of terras, kijk dan goed naar welke groente en fruitsoorten je het meest eet gedurende het jaar en kweek juist die volop.
Ook op groentesoorten die vrij duur zijn in de winkel kun je natuurlijk veel besparen. Als je moestuiniert heb je vaak veel oogst van één groente in een korte tijd. Krijg je het niet op? Denk dan aan de mogelijkheden van invriezen en inmaken! En tot slot: kweek soorten die lang houdbaar zijn, zodat je er ook in de wintermaanden van kunt genieten. Voorbeelden zijn aardappels, uien en knoflook. Bieten en wortels blijven trouwens in de grond maanden lang lekker en kunnen prima tegen vorst, dus ook die zijn ideaal om in de nazomer nog te kweken.
Kleine moestuin, veel oogst! Wat is jouw tip?
Dat waren ze: mijn twaalf handige tips om in je kleine tuin, op je balkon, dakterras of patio een moestuin te beginnen waar je super veel verschillende groentes uit kunt oogsten. Heb je nog vragen naar aanleiding van bovenstaande moestuintips of heb je zelf nog een suggestie om de opbrengst van een kleine moestuin te vergroten? Deel het van gerust hieronder in de comments!! Ik wens je in elk geval heel veel moestuinplezier.
Zo fijn deze tips, ga van de week kijken of er nog wat sla plantjes zijn, en doe de tijm eruit.
Ik heb een kruidentuintje gemaakt in een ronde pot en verbaas me over de peterselie.
Niet tegenop te eten, wat een succes is dat, en als ienie mienie gekocht voor 1,60 😍
Hele bosjes al uitgeknipt en het gaat overal door of op 🌿
Knoflook wil ik ook nog, en bedenken wat ik volgend jaar erbij neem.
Een vraagje van je storie af: kunnen fruitplanten overwinteren in een pot?
Wat leuk en helder uitgelegd!
Vraagje, ik ga klein beginnen. Nou heb ik een palletrand besteld en deze wil ik op mijn zonnige patiootje plaatsen. Dus ook -net zoals zie ik bij jou- op tegels. Wat voor een ondergrond zou ik moeten doen? Of aarde direct op tegel? Ik kom er niet uit..
Dank alvast, groetjes Daphne