Kun je groente en bloemen voorzaaien als je geen kas hebt? Jazeker, dat kan absoluut! Vaak is een ruimte in huis met heel veel licht en zon (op het zuiden) al voldoende. Is je huis vrij donker of heb je geen plek om al je plantjes voor het raam te zetten? Dan is binnen voorzaaien onder groeilampen de ideale oplossing! Ben je benieuwd of jij een groeilamp nodig hebt, welke groeilamp ideaal is en hoe je met groeilampen elke kast tot kweekkas omtovert? Lees dan vooral verder!
Binnen voorzaaien: groeilamp nodig?
Voorzaaien hoeft zeker niet altijd, veel kun je direct buiten zaaien. Bij sommige soorten is het wel aan te raden, omdat ze lang nodig hebben en je ze pas kunt uitplanten na de laatste nachtvorst (half mei). Denk bijvoorbeeld aan tomaat, courgette, pompoen en bloemen als Dahlia’s. Daarnaast zijn voorgezaaide plantjes beter bestand tegen slakkenvraat. Voorzaaien zonder kas kan zeker, gewoon in huis! Heb je een ruimte met heel veel ramen en zonlicht (op het zuiden)? Dan gaat het vast prima. Heb je dit niet? Dan is voorzaaien onder een groeilamp ideaal. Het kunstlicht zorgt ervoor dat je zaadjes binnen kunnen groeien tot stevige plantjes, zodat je ze op het juiste moment buiten kunt uitplanten.
slungelige zaailingen = tekort aan licht
Wil je binnen voorzaaien en vraag je je af jouw plantjes een groeilamp kunnen gebruiken? Die kans is groot. Binnen is de temperatuur natuurlijk best hoog, waardoor plantjes snel groeien. Dat betekent dat je plantjes ook veel licht nodig hebben, anders groeien ze schuin en worden ze slap. De beste manier om te testen of je voldoende sterk daglicht hebt binnen, is iets voorzaaien dat vrij snel groeit. Denk aan peultjes, sugarsnaps of sla. Je kunt vervolgens heel makkelijk zien of je plantjes voldoende licht krijgen. Als de steeltjes van je zaailingen heel lang, dun, slap en wit zijn en ze zich overdreven buigen/strekken richting het raam, dan weet je zeker: ze krijgen te weinig licht. Een groeilamp is dan echt noodzakelijk. Als de stelen van je plantjes klein en sterk zijn en ze redelijk recht omhoog groeien, dan gaat het goed en heb je geen extra licht nodig.
Voorzaaien zonder kas, maar mét groeilampen
Het gebruik van groeilampen is sowieso aan te raden als je heel vroeg in het voorjaar wil starten met voorzaaien, omdat het buiten dan nog te donker is en de dagen te kort zijn. Groentes als paprika’s, pepers en aubergines hebben bijvoorbeeld heel lang nodig om op gang te komen. Ze houden bovendien van flink wat warmte. Die zaai je daarom meestal in januari of begin februari binnen voor en zet je op een warme en lichte plek. Zonder groeilamp ontkiemen ze vaak niet zo vroeg in het jaar.
Welke groeilamp is het beste?
Wil je voorzaaien zonder kas en overweeg je een groeilamp te kopen? Ze zijn er in allerlei soorten en maten. In kwekerijen en de tuinglasbouw worden ze volop gebruikt. Ook voor thuis zijn speciale groeilampen met LED-licht verkrijgbaar. Ze verbruiken relatief weinig stroom en blijven jarenlang werken. Een goede groeilamp bootst het complete lichtspectrum van de zon na, dat betekent dat ze zowel blauw, rood en wit licht uitstralen. Blauw licht helpt de plantjes met fotosynthese en rood licht zorgt – naast fotosynthese – ook voor betere bloei.
volledig lichtspectrum & wit licht
Check dus als je een groeilamp uitzoekt of deze het volledige spectrum (blauw, rood en wit) aan licht geeft. Sommige kweeklampen stralen vrij paars licht uit. Dat is voor de plantjes vrij prima, maar voor mensen niet zo fijn om naar te kijken. De hele ruimte krijgt er een paarse gloed van. En als je er ook in leeft, is dat niet fijn. Ik kies daarom altijd lampen uit die overwegend wit licht geven. Meestal staat dat er wel bij en anders geven de plaatjes / foto’s wel een indicatie.
Wat zijn goede groeilampen?
Zelf heb ik deze lampen van Mother, erg prijzig maar onwijs mooi en op twee manieren te gebruiken: rechtop staand en hangend aan een plank. Dit soort LED-strips die je eenvoudig aan planken vastmaakt zijn eveneens perfect. Je hebt er wel een driver bij nodig, maar op één driver kun je meerdere lampen aansluiten. Zelf heb ik ook op een aantal plekken deze budgetvriendelijke groeilampen in gebruik. Door de handige klem en de flexibiliteit van de lampen kun je ze op vrijwel elke plek gebruiken en steeds hoger zetten als je planten groter worden.
Ruimtegebrek? Verticaal voorzaaien!
Voorzaaien zonder kas buiten kan prima met een kweekkast binnen! En dankzij groeilampen kun je echt van elke open kast heel eenvoudig een kweekkast voor binnen maken. Je zou zelfs een roltafeltje (zoals deze van IKEA) kunnen gebruiken als voorzaaiplek. Omdat je verticaal werkt, nemen je plantjes veel minder plek in beslag dan wanneer je ze allemaal naast elkaar op de grond zou zetten. Zorg wel dat er ruimte is voor groei. Plantjes beginnen weliswaar klein, maar ze hebben al gauw een grotere pot en meer ruimte nodig dan je denkt. In deze blog lees je hoe ik het maken van de grote kweekkast met groeilampen heb aangepakt.
Hoe weet je of de groeilamp goed werkt?
Heb je een groeilamp gekocht voor binnen voorzaaien en vraag je je af of hij zijn werk wel goed doet? Het is heel simpel: als je zaailingen mooi sterk en relatief recht naar boven groeien, dan doet de lamp zijn werk goed. Zie je dat ze lang, dun, slap en slungelig worden en zich overdreven naar het lichtpunt toe buigen en strekken, dan is je lamp waarschijnlijk niet krachtig genoeg.
Of je plantjes zijn nog erg klein en staan te ver van de lamp af. Zet ze dan tijdelijk op een verhoging. Soms zetten mensen een kweeklamp juist te dicht op de planten, waardoor het licht niet ver genoeg kan uitstralen. Sowieso is het niet de bedoeling dat de blaadjes van je planten de groeilamp raken, dan kunnen ze namelijk verbranden. Het is een kwestie van uitproberen en twee keer per week checken of alles nog goed gaat.
Een kleine disclaimer: bij sommige plantjes (zoals tomaten) zie je dat ze zich sowieso wel een beetje naar de lamp strekken. Dat doen ze buiten ook, richting de zon. Maar omdat de zon gedurende de dag steeds ergens anders staat, draaien ze met het licht mee en valt het wat minder op. Om te zorgen je plantjes helemaal mooi recht groeien, kun je ze daarom het beste regelmatig even draaien.
Hoe lang moet de groeilamp aanstaan?
Zet je groeilampen niet de hele dag aan! Buiten gaat de zon ook op een gegeven moment onder en dat effect wil je in feite binnen nabootsen. Ik zet de kweeklampen in het begin van het seizoen een uur of 9 aan en daarna verleng ik het tot 12 of 14 uur. Sommige kweeklampen, zoals deze met een handige klem, hebben een timer waarmee ze automatisch aan- en uitgaan.
Je kunt ook werken met een stekker met tijdschakelaar of met handige slimme stekkers die je met een app kunt bedienen, zoals deze van IKEA. Heb je – net als ik – een Home Automation Systeem, dan kun je met een speciale automatisering het aan- en uitgaan van de lampen synchroon laten lopen met de lokale zonsopkomst en -ondergang. Je zou je slimme stekkers zelfs kunnen koppelen aan een lichtsensor die je buiten hangt. Er is tegenwoordig zoveel mogelijk!
Voorzaaien met groeilampen: doe het zo!
Nu weet je dat voorzaaien zonder kas echt prima kan! Voor ik afrond, nog een paar handige tips voor als je binnen groente of bloemen gaat voorzaaien met behulp van groeilampen:
- Zorg dat de ruimte waar je zaailingen met groeilampen staan niet te warm is. De warmte zorgt dat ze extra snel groeien, en trage groei is juist beter. Warmer dan 21 graden is niet wenselijk.
- Zet regelmatig een raam open. Ventilatie is erg belangrijk voor een gezonde groei van je plantjes en om schimmel te voorkomen. Het windje zorgt er ook voor dat ze alvast een beetje wennen aan hoe het leven buiten is.
- Controleer twee keer per week of alles nog goed gaait. Draai plantjes die zich naar de lamp toe buigen, en verplaats de plant of lamp als blaadjes de lamp dreigen te raken.
- Vergeet niet de groeilampen aan- en uit te zetten. Ze mogen echt niet de hele dag aan, je wil een natuurlijk ritme creëren. Investeer vooral in een stekker met timer of slim systeem zodat je er niet over na hoeft te denken. Dit scheelt je veel tijd!
- Een lange rechte groeilamp (LED-strip) heeft een veel groter bereik dan een losse lamp met een peertje erin. Je kunt daar dus veel meer planten onder kwijt. Als je toch overweegt om te investeren in een groeilamp, zou ik daar altijd voor kiezen.
Heb je na het lezen van deze lange blog nog vragen over voorzaaien zonder kas, maar mét groeilampen? Laat het dan zeker even weten in de reacties hieronder. Ik help je graag!
Dank voor deze blog. Ik heb voor het eerst warmte matjes en groeilampen. Klopt het dat je de groeilampen pas aanzet als de zaden ontkiemd zijn?
Ik heb bv knolselderij gezaaid en dat is een lichtkiemer. Het bakje staat wel voor een raam. Is dat genoeg, of moet daar voor de ontkieming ook een lamp op?